Ngày 22.4.2021 tại Hà Nội, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam tổ chức buổi Tọa đàm trực tuyến với chủ đề: “Xã hội hóa đầu tư ngành nước: Cơ hội và Thách thức”. Buổi tọa đàm tập trung thảo luận một số nội dung như: thực trạng ngành nước và vệ sinh môi trường ở Việt Nam, đánh giá lợi ích các dự án công nghệ nước sạch hiện nay, các giải pháp về cơ chế, chính sách, về đầu tư, hợp tác công tư, liên ngành, quy hoạch, nhu cầu tháo gỡ độc quyền và thu hút đầu tư xã hội từ đòi hỏi thực tế và kinh nghiệm quốc tế.
Tham dự buổi tọa đàm có ông Hoàng Quang Phòng – Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), ông Phạm Ngọc Tuấn – Tổng Biên tập Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Nguyễn Minh Khuyến – Phó Cục trưởng Cục quản lý Tài nguyên Nước (Bộ TN&MT), ông Nguyễn Ngọc Điệp – Chủ tịch Hội Cấp thoát nước Việt Nam, ông Phạm Anh Tuấn – Trưởng phòng quản lý Dự án Trung tâm nước sạch vệ sinh môi trường (Bộ NN&PTNT) cùng các nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp trong lĩnh vực nước sạch và môi trường và các cơ quan truyền thông báo chí.
Về phía Trung ương Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam có Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Linh Ngọc – Chủ tịch Hội, ông Nguyễn Quang Huân – Phó Chủ tịch Hội, ông Nguyễn Văn Toàn – Phó Chủ tịch Hội, Tổng Biên tập Tạp chí Môi trường và Cuộc sống, ông Hoàng Cường Quốc – Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường tỉnh Thái Nguyên.
Phát biểu khai mạc Tọa đàm, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI cho biết, trong những năm gần đây, kinh tế – xã hội của Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc. Cùng với đó, nhu cầu sử dụng nước sạch đang ngày càng tăng, đặc biệt là tại các đô thị. Trong khi đó, nước là nguồn tài nguyên vô cùng qúy giá nhưng không phải là vô tận. Thời gian qua công tác xã hội hoá đầu tư trong ngành nước chưa thu hút được các doanh nghiệp vào đầu tư cho ngành này. Vấn đề cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước trong ngành nước cũng chưa được nhiều, có doanh nghiệp đã cổ phần hoá nhưng nhà nước vẫn nắm giữ 80 – 90%, do vậy không thu hút được nguồn lực từ xã hội hoá.
Trao đổi tại tọa đàm, ông Nguyễn Quang Huân – Ủy viên UBTƯ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Halcom Việt Nam cho rằng: “Để đảm bảo môi trường đầu tư lành mạnh, phát triển, trước hết Nhà nước cần công bố thông tin một cách minh bạch về tình trạng cấp thoát nước ở mỗi địa phương. Cần có hệ thống cơ sở dữ liệu (database) cởi mở cho mọi nhà đầu tư và người dân có thể truy cập. Hơn nữa, cần xây dựng chính sách khuyển khích đầu tư dài hạn vào lĩnh vực nước thải. Đồng thời, có cơ chế tuyển chọn nhà đầu tư công khai, bình đẳng và minh bạch để tìm đúng nhà đầu tư có cả năng lực tài chính, kỹ thuật và quản lý để đầu tư, tránh tình trạng mua bán dự án lòng vòng, tăng lãng phí xã hội”.
Chủ tịch Hội Cấp thoát nước Việt Nam Nguyễn Ngọc Điệp cho biết: “Ở Việt Nam, hiện có khoảng 60% dân số chưa được tiếp cận với nước sạch, nước máy. Ngay ở khu vực đô thị, cũng chỉ có khoảng 86% dân cư được tiếp cận với nước sạch. Chính vì thế ngày càng có nhiều doanh nghiệp tư nhân đầu tư mạnh vào lĩnh vực sản xuất nước sạch, các doanh nghiệp cũng tiến hành cổ phần hóa nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, bảo vệ sức khỏe cho người dân. Dù vậy, trong quá trình sản xuất, các doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn về cơ chế chính sách, công nghệ, nguồn vốn”.
Ông Nguyễn Quang Huân – Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam kiến nghị: “Nhà nước cần tiếp tục thực hiện chính sách cổ phần hóa các công ty cấp thoát nước mà Nhà nước không cần nắm chi phối cổ phần. Đặc biệt, Nhà nước cần có cơ chế kiểm tra kiểm soát độc lập, thường xuyên để đảm bảo tất cả các doanh nghiệp cấp thoát nước hoạt động bình đẳng, tuân thủ pháp luật, thực hiện cam kết với người dân và xã hội đồng thời nêu cao tinh thần đạo đức trong kinh doanh để hệ thống phát triển bền vững và người dân được an toàn trong sử dụng”.
Với thực trạng thách thức hiện nay, ông Nguyễn Minh Khuyến, Phó cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên Nước – Bộ Tài Nguyên và Môi trường cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã giao Cục Quản lý Tài nguyên nước nghiên cứu sửa đổi Luật tài nguyên nước, dự kiến trong nhiệm kì Chính phủ này sẽ trình Chính phủ để Chính phủ trình Quốc hội. Theo đó, nội dung về xã hội hóa trong cấp nước nói riêng và các nội dung về điều tra cơ bản tài nguyên nước để có số liệu minh bạch phục vụ công tác quản lý cũng như phục vụ nhu cầu nghiên cứu sản xuất nước sạch được đầy đủ nhất.
Phát biểu về công nghệ xử lý nước thải tại Việt Nam, ông Olli Keski Saari – Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Halcom Việt Nam đề cập tới hai yếu tố cần thiết để thu hút đầu tư tư nhân vào ngành này, đó là cơ chế chính sách rõ ràng, phù hợp và cơ chế thu hồi vốn cụ thể. Nhà đầu tư cần phải thấy rõ họ sẽ thu hồi vốn như thế nào. Chi phí xử lý nước thải phụ thuộc rất nhiều vào loại hình công nghệ áp dụng. Không phải lúc nào cũng cần áp dụng công nghệ tốt nhất trên thị trường mà cần cân nhắc đến ngân sách phù hợp nữa. Để đưa ra lựa chọn tốt nhất, chúng ta cần hiểu nhu cầu làm sạch trước mắt và lâu dài trong tương lai cũng như các nguồn lực có sẵn, sau đó lựa chọn công nghệ phù hợp và lên lộ trình từng bước tiếp theo.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Linh Ngọc – Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam cho biết: Nếu như Nhà nước gỡ bỏ được những vướng mắc về cơ chế chính sách thì doanh nghiệp sẽ thực hiện xã hội hóa nhanh và hiệu quả. Nhờ vậy mà chất lượng dịch vụ cung cấp nước sạch sẽ tăng lên, phát triển kinh tế – xã hội. Thực ra các Thông tư, Nghị định hướng dẫn đã có rồi, nhưng làm sao để doanh nghiệp tiếp cận, hiểu và thi hành được những chính sách đó thì là một vấn đề, vì về mỗi địa phương lại vận dụng một cơ chế chính sách theo cách khác nhau.
Ngoài ra, ông Nguyễn Linh Ngọc cũng đã tổng kết một số vấn đề nổi bật tại buổi toạ đàm: Thứ nhất, muốn được xã hội hoá thì doanh nghiệp cũng phải vào cuộc. Doanh nghiệp không thiếu tiền chỉ thiếu cơ chế và khi tháo bỏ được cơ chế khó khăn thì doanh nghiệp sẽ chung tay làm xã hội rất là tốt. Các văn bản, nghị định, thông tư đã có nhưng làm thế nào để vận hành chính sách đó là một vấn đề. Thứ hai, chúng ta cũng cần phải có thông điệp rõ ràng rằng nguồn nước được dự báo thời gian tới sẽ rất là thiếu. Việt Nam phụ thuộc vào nguồn nước mặt nhưng một số nơi đã bị ô nhiễm. Do vậy, việc sử dụng nguồn nước là rất quan trọng. Thứ ba là vấn đề công nghệ. Việt Nam đã có những doanh nghiệp ở TP HCM đã có công nghệ lọc nước biển thành nước sinh hoạt. Như vậy chúng ta hoàn toàn sẽ có những công nghệ và làm chủ được công nghệ. Vấn đề phải có cơ chế để thực hiện được những điều này. “Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam và VCCI sẽ tiếp thu tất cả các ý kiến trong tọa đàm để tổng hợp và có báo cáo gửi các Chính phủ và các Bộ, ngành trong thời gian tới”, ông Ngọc nhấn mạnh.
Nguồn tin bài và hình ảnh: Tạp chí Môi trường & Cuộc sống, Báo Diễn đàn Doanh nghiệp
Truyền hình và báo chí đưa tin về tọa đàm: